Ahmet TURGUT
Eralp Kimyasal maddeler San. Tic. Ltd. Şti.
Fb. Md. , İdareci
Atık; patlayıcı, oksitleyici, alev alabilir, tahriş edici, zararlı, zehirli ve kanserojen gibi
özelliklerin bazılarını taşıdığında tehlikeli olarak sınıflandırılır. İlgili özellik testler sonucu
bulunur.
Tehlikeli madde; diğer maddelere zararlı bir etki yapmayacak, nihai olarak lokal atık
kanallarına ve toplama alanlarına varmayacak bir şekilde tasfiye edilmeli ve atılmalıdır.
Tehlikeli atığa yapılan yanlış bir tasfiye, kirlenmiş toprak ve kirlenmiş yeraltı suyu gibi
ciddi ve uzun süreli çevresel problemlere neden olabilir.
Atık yönetimi; ilk önlemlerden başlayıp, deşarja kadar süren entegre bir prosestir. Atık
minimizasyonu için önlem alma, atık yönetimi hiyerarşisinin ilk önerisidir. Etkili bir şekilde
atık oluşmasını önlemek için altta yatan sebepler ve kaynaklar hakkında bilgi sahibi olmak
gerekir. Kimyasal prosesler, reaksiyon girdileri ve pazar ihtiyaçları derin bir şekilde analiz
edilmeli ve atık üretilmemelidir. Farkındalık, atık üretimini önlemenin en önemli basamağıdır.
Atık oluşumu önlenemiyorsa atığın yeniden kullanımı ve geri dönüşüm ön plana alınmalıdır.
Bir atık farklı bir süreç için hammadde olabilir, veya bazı kimyasal işlemler atığa değer
katabilir. Atık yönetiminin karşılaştığı en büyük inovasyon, atığın güce, enerjiye
dönüşümü imkanıdır. Toplama sahasında bekleyen çeşitli tiplerdeki atıklar basit
bir şekilde enerjiye dönüştürülebilir.
Çevre koruması için, etkili ve gerçek bir toplama atık yönetiminin olmazsa olmazıdır. Birçok
küçük ölçekli işletmede yaşanan atığın yakılması veya deşarjı kesinlikle önlenmelidir. Atık
toplama tanklarına doluluk ve çeşitliliğini belirten sensorlar takılması, geri dönüşüm
işletmelerini bilgilendirmesi açısından inovatif bir yaklaşım olacaktır. Böyle bir
bilgilendirme, toplama ve geri dönüşümü hızlandıracaktır.
Inovatif kimyasal atık işleme teknolojileri termal, fiziksel-kimyasal ve biyolojik olarak üç
tipte özetlenirler.
Termal dönüşüm; atığın özel ürünlere dönüştürülüp, kullanıldığı yeni bir teknolojidir. Bu
prosess, ısı ve basınç kullanarak kullanışsız maddeleri faydalı ürünlere dönüştüren doğal
jeotermal proseslerden ilham alır, atığın kimyasallara, gübreye veya yakıta dönüşümünü
sağlar. Yüksek ısıdaki termal işlem genellikle atığı küle çevirip, enerji eldesini kolaylaştıran
termal yakma (oksidasyon) dur. Bazı ileri dönüşüm teknolojileri yaygın olarak gazifikasyon
(limitli oksijen) ve pirolisis (oksijensiz) prosesleri kullanarak atığı yakıt ve amonyak veya
metanol gibi kimyasal ara ürünlere dönüştürürler.
Bioreklamasyon ve bioremediasyon mikroorganizmaların kirliliği biyolojik olarak parçaladık-
ları prosesler için kullanılan terimlerdir. Bioreklamasyonda mikroorganizmalar kontamine
materyali katalizleyerek karbondioksit ve suya dönüşümünü sağlarlar. Mevcut mikroorga-
nizmaların aktivitesi, konsantrasyonu, sıcaklık, pH, havalandırma, nem ve kontaminant tipi
ile dönüşüm miktarı ve derecesi optimize edilerek artırılır. Biyoremediasyon bölgeye
kalıcı olarak uygulanır, daha düşük maliyet ile daha hızlı sonuç alınır. Biyoremediasyon
işlemi toprağın arındırılmasında kullanılır. Polinüklear aromatik hidrokarbon ve aromatik
klorürler ile kontamine olmuş toprak anaerobik mikroorganizmalar tarafından temizlene-
bilir. Aromatik halkadan klorürü kolaylıkla uzaklaştırırlar. Biyo temizleme konusunda
geçen yirmi yıl içerisinde oldukça fazla çalışma yapılmıştır ve önümüzdeki günler için
umut verici gelişmeler olmaktadır.
